Recuèlh de novèlas en niçard. Dos tèxtes èron ja coneissuts: " Lo pan de l'Escarena", publicat dins LOU SOURGENTIN, e " Letra d'Uruguay". E tambèn un personatge coneissut qu'apareisse
dins lo libre: Jan BACHORLA . Leis illustracions son de Joan-Pèire REMY
(cubèrta e dedins), ajudat per FILIPANDRÉ per la quatrena de
cubèrta (illustracion presentada à costat). LA REVÒUTA DEI VACAS Es tambèn lo títol d'una novèla dau recuèlh... ( vèire à costat) Èra dau temps que començàvon à parlar de la vaca fòla... Mai es pas lo subjècte de la novèla
(ni dau recuèlh...). TÍTOLS DEI NOVÈLAS Lo pan de l'Escarena |
Siam en Lo 2025, dintre lo
complèxe urban EF1388 (quora èri pichin, se non m’engani, li gents dau luèc
diíon «Niça»). Dins la ciutat aseptisada, tot es
estat fach per donar ai estatjants una vida sensa minga micròbi (dau rèsta, la
profession de mètge es estada suprimida despí longtemps). Li a plus minga
veitura per carriera, ma solament una mena de veïculs collectius que lo sieu
mejan de propulsion es taisut à la populacion, li maions an fach plaça à
d’immenses ostalàs de vèire autonetejants, e dintre lu jardins que d’un temps
faíon la fiertat dau luèc, li bèli flors, aüra, son toti sintetiqui. Meme lu paumoliers, au lòng de cen
que foguèt – se non m’engani – la Passejada dei Anglés, son estats arrancats e,
à la sieu plaça, an mes de paneus gigantàs que represènton fidelament cen
qu’èra lo païsatge d’autrifés (dins lo meme temps, aquelu paneus empedísson
d’aprochar de la mar – ò de cen qu’èra la mar, estent que fa ja un brave moment
que la D.S.P. (Direccion de la Salubritat Publica) a fach assecar la mar sus
doi quilomètres de larg, aquò per alunhar lo mai possible l’aiga, jutjada
perilhoa, e que toti li pichini bestiòlas marini non venguésson portar li sieu
bacterias sus lo litorau). Lo sera, quora la populacion a laissat
lo sieu trabalh per si tornar entanar dintre li grandi gàbias de vèire, una
vapor espessa recuèrbe la ciutat coma una nebla fosca e peanta. Pi, d’un còup
solet, tot à l’entorn, d’enòrmi turbinas si méton en marcha, l’ària redevèn
clara, e tot es mai pròpre e lèst per la jornada d’après, dai trepadors fins au
sobran dei maions. E pi, un sera, just après la fin
de l’operacion de netejament, vaquí que s’aude una sirena... De que capita? Demembrant per un moment lo
segond comandament de la lèi urbana (que di beu clar qu’à-n-aquela ora degun es
autorisat à sortir, en
defoara dei agents de la Seguretat), davali lu vint plans que ménon dau mieu
apartament fins en carriera, e m’atròvi davant un espectacle d’un autre temps: una
vaca que dona de testadas d’un costat e de l’autre, e lu agents de la Seguretat
que non àujon s’aprochar, per la paur d’èstre encornats tant coma per aquela de
s’acipar en metent lo pen dins una dei buas que l’animau laissa calar un pauc pertot... Es que li gents sàbon plus cen
qu’es de vèire una bèstia en libertat: ni cat, ni can, ni passeron... Li vacas,
despí quinze ans, son toti ensèms dins un luèc unic, un grand bastiment totjorn
clavat dont minga uman pòu intrar. Aquí nàisson e crèisson, e tot es mecanisat,
tot es comandat dau defoara, e li a pas ren que n’en soarte, franc d’aquelu
pichins cubes sota plastic qu’an encara lo nom de bistèc ma qu’an pas mai de
gust, aüra, que lo pan ò la frucha (lo lach, eu, fa longtemps que degun n’a
plus tastat; meme lu vedeus, pareisse que son engraissats sensa un solet degot
de lach...). Li gents, dins la carriera,
comènçon de s’amolonar, e lu agents de la Seguretat an renonciat à vuar lo luèc,
tant sèmblon despassats... Elu finda son venguts mai nombrós, revestits de
combinasons que li assegúron una proteccion totala còntra lu micròbis de l’animau.
An cercat d’endurmir la vaca m’un rai paralisaire, ma la vaca a resistit e
contunha de picar d’un caire e de l’autre, e rompe tot cen que si tròva à portada
dei sieu còrnas. La fola, aüra, encoratja la vaca:
cadun crida, cadun si divertisse (se mi poadi permetre d’emplegar aqueu vièlh
mòt qu’a plus ges de sens e que, per aquela rason, es estat levat dau
diccionari). La vaca, aüra lo sabèm, s’es
escapada de l’adobador denant que lo rai tuaire la venguesse picar. Renduda
encara mai enrabiada d’audir lu crits dei gents e de vèire l’esglai dei agents
de la Seguretat, a finit d’espeçar toi lu magasins dau plan-terrèn. Un òme, d’un còup soIet, pilha un
manganeu e si jonhe à la vaca, en picant sus cen que li cala sota man. D’autres
fan parier, sensa saupre perqué, e, en gaire de temps, una promiera maionassa
es prefondada, pi una autra, pi tot lo quartier. Darrier un barri encalat,
miracle! Li a d’èrba... Un n’arranca una flòta, la sente, pi la dona à la vaca
que la manja en lecant la man de l’òme coma à lo remarciar. E veèm arribar un molon d’òmes, elu
finda darrier una vaca: vènon d’autres quartiers, dont la mema caua s’es
debanada. La ciutat, davant una pariera
mobilisacion umana e animala, es rapidament rasada, e lu agents de la Seguretat
an pilhat lu doi de copas (enfin, aquelu qu’an poscut escapar à la pluèia de
còups qu’es tombada sobre la vila...). Dapertot mónton de clamors, e lo
matin arriba que toi son à si partar, à sarrar la man, à si baiar, ensin coma
avíon plus fach despí d’ans e d’ans (n’i a meme que l’avion pas jamai fach, ma
cau ben dire que li a de cauas que son escrichi definitivament dintre la natura
umana... ) Aüra, degun pòu dire cen que
deman serà: caurà tornar bastir la vida... E se faguessiam mèfi de non nos
laissar embarrar dintre lu ostalàs de vèire? Se li faguessiam |
Autre extrach dau libre: LA PELUÈNHA.
Es una istòria vertadiera!
|
LA PELUÈNHA Lo mieu amic Bonifaci, que foguèt ben longtemps negociant au coar de Niça-Vièlha, es totjorn estat un afogat defendèire dau noastre país. E s'es totjorn pensat que la defensa d'un país e de la sieu cultura passa per la proteccion dau sieu environament. E dintre Niça-Vièlha, li a de que èstre servit! D'escupuènhas verdastri en sovenirs canins flacament abandonats d'aquí d'aià, cau faire mèfi de non s'acipar! Un jorn que Bonifaci, desobrat, si tenia sus lo lindau dau sieu magasin e gaidava li gents que passàvon per carriera, avisèt una frema que passejava un enfant qu'aurà augut quatre ò cinc ans. Lo pichon èra à manjar una banana e, quora l'auguèt acabada, mandèt au soal la peluènha que l'embarrassava. La maire, ela, faguèt bus, e contunhèt tranquillament la sieu passejada, sensa minga pensament per cen que venia de faire lo sieu pelandron mau educat. Bonifaci, sensa si desconcertar, rabalhèt la peluènha e, en la porgent à la maire, faguèt: "Madama, la voastra monineta a perdut quauqua ren..." La frema, vertadierament confusa, pilhèt la peluènha e s'en anèt, sensa dire una paraula... Mi dirètz que Bonifaci a de manieras un pauc duri e que saup pas gaire cen qu'es la cortesia. Ieu, dii beu clar qu'auguèt rason d'agir
ensinda; la frema, ela, èra mau educada, e doblament:
en tant que ciutadana coma en tant que maire, perqué la promiera dei
cortesias es de respectar lo ben comun (qu'es una façon de respectar
lu autres). |
SOBRAN DE LA PAGINA | LIBRES | QUESTIONS DE LENGA |
BIOGRAFIA | PER LEGIR | DIVÈRS |
ACUÈLH |