LA  REVÒUTA  DEI  VACAS



 
 
 
 




 


 


Recuèlh de novèlas en niçard.

Dos tèxtes èron ja coneissuts: " Lo pan de l'Escarena", publicat dins LOU SOURGENTIN, e " Letra d'Uruguay".

E tambèn un personatge coneissut qu'apareisse dins lo libre: Jan BACHORLA .


Leis illustracions son de Joan-Pèire REMY (cubèrta e dedins), ajudat per FILIPANDRÉ per la quatrena de cubèrta (illustracion presentada à costat). 


LA REVÒUTA DEI VACAS

Es tambèn lo títol d'una novèla dau recuèlh... ( vèire à costat) Èra dau temps que començàvon à parlar de la vaca fòla...

Mai es pas lo subjècte de la novèla (ni dau recuèlh...).


TÍTOLS DEI NOVÈLAS

Lo pan de l'Escarena
Letra d'Uruguay
Una bèla prèdica
Jan Bachorla au Mónegue
Dètz francs jugats ... e perduts!
La bèstia de Vassiviera
Desrèi
Lo mistèri de l'Ipèr-Mercat
Sota l'aigla
L'òme de Tèrra-Amata
La pàgina blanca
Lo mai beu
La peluènha
La revòuta dei vacas
Lo viatge misteriós



Siam en Lo 2025, dintre lo complèxe urban EF1388 (quora èri pichin, se non m’engani, li gents dau luèc diíon «Niça»).

Dins la ciutat aseptisada, tot es estat fach per donar ai estatjants una vida sensa minga micròbi (dau rèsta, la profession de mètge es estada suprimida despí longtemps). Li a plus minga veitura per carriera, ma solament una mena de veïculs collectius que lo sieu mejan de propulsion es taisut à la populacion, li maions an fach plaça à d’immenses ostalàs de vèire autonetejants, e dintre lu jardins que d’un temps faíon la fiertat dau luèc, li bèli flors, aüra, son toti sintetiqui.

Meme lu paumoliers, au lòng de cen que foguèt – se non m’engani – la Passejada dei Anglés, son estats arrancats e, à la sieu plaça, an mes de paneus gigantàs que represènton fidelament cen qu’èra lo païsatge d’autrifés (dins lo meme temps, aquelu paneus empedísson d’aprochar de la mar – ò de cen qu’èra la mar, estent que fa ja un brave moment que la D.S.P. (Direccion de la Salubritat Publica) a fach assecar la mar sus doi quilomètres de larg, aquò per alunhar lo mai possible l’aiga, jutjada perilhoa, e que toti li pichini bestiòlas marini non venguésson portar li sieu bacterias sus lo litorau).

Lo sera, quora la populacion a laissat lo sieu trabalh per si tornar entanar dintre li grandi gàbias de vèire, una vapor espessa recuèrbe la ciutat coma una nebla fosca e peanta. Pi, d’un còup solet, tot à l’entorn, d’enòrmi turbinas si méton en marcha, l’ària redevèn clara, e tot es mai pròpre e lèst per la jornada d’après, dai trepadors fins au sobran dei maions.

E pi, un sera, just après la fin de l’operacion de netejament, vaquí que s’aude una sirena... De que capita?

Demembrant per un moment lo segond comandament de la lèi urbana (que di beu clar qu’à-n-aquela ora degun es autorisat à sortir, en defoara dei agents de la Seguretat), davali lu vint plans que ménon dau mieu apartament fins en carriera, e m’atròvi davant un espectacle d’un autre temps: una vaca que dona de testadas d’un costat e de l’autre, e lu agents de la Seguretat que non àujon s’aprochar, per la paur d’èstre encornats tant coma per aquela de s’acipar en metent lo pen dins una dei buas que l’animau laissa calar un pauc pertot...

Es que li gents sàbon plus cen qu’es de vèire una bèstia en libertat: ni cat, ni can, ni passeron... Li vacas, despí quinze ans, son toti ensèms dins un luèc unic, un grand bastiment totjorn clavat dont minga uman pòu intrar. Aquí nàisson e crèisson, e tot es mecanisat, tot es comandat dau defoara, e li a pas ren que n’en soarte, franc d’aquelu pichins cubes sota plastic qu’an encara lo nom de bistèc ma qu’an pas mai de gust, aüra, que lo pan ò la frucha (lo lach, eu, fa longtemps que degun n’a plus tastat; meme lu vedeus, pareisse que son engraissats sensa un solet degot de lach...).

Li gents, dins la carriera, comènçon de s’amolonar, e lu agents de la Seguretat an renonciat à vuar lo luèc, tant sèmblon despassats... Elu finda son venguts mai nombrós, revestits de combinasons que li assegúron una proteccion totala còntra lu micròbis de l’animau. An cercat d’endurmir la vaca m’un rai paralisaire, ma la vaca a resistit e contunha de picar d’un caire e de l’autre, e rompe tot cen que si tròva à portada dei sieu còrnas.

La fola, aüra, encoratja la vaca: cadun crida, cadun si divertisse (se mi poadi permetre d’emplegar aqueu vièlh mòt qu’a plus ges de sens e que, per aquela rason, es estat levat dau diccionari).

La vaca, aüra lo sabèm, s’es escapada de l’adobador denant que lo rai tuaire la venguesse picar. Renduda encara mai enrabiada d’audir lu crits dei gents e de vèire l’esglai dei agents de la Seguretat, a finit d’espeçar toi lu magasins dau plan-terrèn.

Un òme, d’un còup soIet, pilha un manganeu e si jonhe à la vaca, en picant sus cen que li cala sota man. D’autres fan parier, sensa saupre perqué, e, en gaire de temps, una promiera maionassa es prefondada, pi una autra, pi tot lo quartier.

Darrier un barri encalat, miracle! Li a d’èrba... Un n’arranca una flòta, la sente, pi la dona à la vaca que la manja en lecant la man de l’òme coma à lo remarciar.

E veèm arribar un molon d’òmes, elu finda darrier una vaca: vènon d’autres quartiers, dont la mema caua s’es debanada.

La ciutat, davant una pariera mobilisacion umana e animala, es rapidament rasada, e lu agents de la Seguretat an pilhat lu doi de copas (enfin, aquelu qu’an poscut escapar à la pluèia de còups qu’es tombada sobre la vila...).

Dapertot mónton de clamors, e lo matin arriba que toi son à si partar, à sarrar la man, à si baiar, ensin coma avíon plus fach despí d’ans e d’ans (n’i a meme que l’avion pas jamai fach, ma cau ben dire que li a de cauas que son escrichi definitivament dintre la natura umana... )

Aüra, degun pòu dire cen que deman serà: caurà tornar bastir la vida...

E se faguessiam mèfi de non nos laissar embarrar dintre lu ostalàs de vèire? Se li faguessiam
mèfi sensa asperar lo 2025? Sensa meme asperar deman?...

 

Autre extrach dau libre: LA PELUÈNHA.
Es una istòria vertadiera!
 
 
(Illustracion originala: JP REMY)
LA PELUÈNHA
Lo mieu amic Bonifaci, que foguèt ben longtemps negociant au coar de Niça-Vièlha, es totjorn estat un afogat defendèire dau noastre país. E s'es totjorn pensat que la defensa d'un país e de la sieu cultura passa per la proteccion dau sieu environament.
E dintre Niça-Vièlha, li a de que èstre servit! D'escupuènhas verdastri en sovenirs canins flacament abandonats d'aquí d'aià, cau faire mèfi de non s'acipar!
Un jorn que Bonifaci, desobrat, si tenia sus lo lindau dau sieu magasin e gaidava li gents que passàvon per carriera, avisèt una frema que passejava un enfant qu'aurà augut quatre ò cinc ans.
Lo pichon èra à manjar una banana e, quora l'auguèt acabada, mandèt au soal la peluènha que l'embarrassava.
La maire, ela, faguèt bus, e contunhèt tranquillament la sieu passejada, sensa minga pensament per cen que venia de faire lo sieu pelandron mau educat.
Bonifaci, sensa si desconcertar, rabalhèt la peluènha e, en la porgent à la maire, faguèt:
"Madama, la voastra monineta a perdut quauqua ren..."
La frema, vertadierament confusa, pilhèt la peluènha e s'en anèt, sensa dire una
paraula...

Mi dirètz que Bonifaci a de manieras un pauc duri e que saup pas gaire cen qu'es la cortesia.

Ieu, dii beu clar qu'auguèt rason d'agir ensinda; la frema, ela, èra mau educada, e doblament: en tant que ciutadana coma en tant que maire, perqué la promiera dei cortesias es de respectar lo ben comun (qu'es una façon de respectar lu autres).
 

SOBRAN DE LA PAGINA LIBRES QUESTIONS DE LENGA
BIOGRAFIA PER LEGIR DIVÈRS

ACUÈLH