M'ajudèsse lo vent, mon fièr Mistrau,
Mé son bofar de farga que gancilha 
À l'encantar mon relarg provençau,
M'ajudèsse la mar, grand meravilha
Que banha la ciutat onte naissèri,
M'ajudèsson lei flors e la ramilha,
Lo vèrd d'aqueu país onte prenguèri
Mon tot promier respir e mon alen,
Dins un cantar mai fin çò que veguèri
Lo podriéu ciselar encar mai ben !...
Lo sovenir d'aquel estrech passatge
Per sortir de l'infèrn uèi me revèn,
Quand de l'escur e tant dolent estatge
Sorteriam fin finala per laissar
Lei fregs bancaus de penós carnalatge.
Posquèsse mai mon cantar s'enaubar
Coma alora faguèron nòstrei pas !
Lo jorn se refasié, lèst à donar
À mon còr noveu lume e nòva patz.
Ai colors de la vòuta celestiala
Aguèri l'ardiment d'auçar lo nas,
E foguèt la vesion fenomenala :
La planeta d'Amor enlusissié
L'orizont à levant, diva immortala
Luènh dau luèc sorn qu'aviam laissat darrier,
Lei Peis à tau lugarn ja se velàvon,
Que s'anonciava ja lo vertadier
Retorn dau jorn, e meis uèlhs se vujàvon
Deis images crudeus qu'avién marcat
Meis entralhas qu'encara tremolàvon.
Quand de l'autre costat foguèt virat
Mon regard, à man drecha, devistèri
Quauqua ren que solets avién gostat
Eva amé son Adam, noveu mistèri
Per meis uèlhs estonats totjorn de mai :
Alora quatre estèlas contemplèri
Que lo mieu còr per un novel esmai
N'en foguèt tot clafit e bateguèt,
Per emocion, dieu ben, non per esfrai.
E dei quatre vertuts me pareissèt
L'esclat lusent, lei vertuts cardinalas
Que sa practica baissèt e baissèt
Despièi l'Eden e seis oras fatalas...
Mai la prudéncia, onte sarà passada ?
Mai la justícia, onte bàton seis alas
À l'emportar en luenchenca encontrada ?
Mai la fortessa, onte sarà partida ?
E temperància, onte s'es amagada ?
Amb aquélei questions la tèsta emplida,
En me virant un pauc de l'autre caire
Meis uèlhs veguèron la tèsta emblanquida
D'aqueu Caton que Dante mai qu'un paire
Pensava de lo deure respectar.
Diguèri ieu : "Mai mèstre, que vèn faire
Aquí quauqu'un que per vida laissar
Encòntra çò que ditz la religion
Chausiguèt aqueu biais que fa damnar
Au seten cieucle en son segond giron ?
Cresiéu que lo suicide èra enebit
E menava jamai à redempcion...
Dedins tei vèrs de Caton ai legit
Qu'aicí, au pè dau Puèg, èraà purgar
Sa pena, mai tambèn, s'ai ben capit,
Que minga ama jamai s'en pòu anar
Onte s'acòrda pas lo luèc au faire
De la vida ni mai à son pensar.
Alora, mèstre, comprèni pas gaire
Çò que vèn faire aquí lo vièlh Caton
Que foguèt de son viure l'acabaire ".
"Comprèni ben la tieuna esitacion ",
Me faguèt, pensatiu, lo Florentin ;
" Pòu estonar que sa granda aversion
Per un govèrn que m'es tant car e fin
Non siegue à mon estima arrèst ni fren ;
E sabes ben qu'aqueu qu'à son destin
Terrèstre mete fin sensa que ren
D'Eilamont Aut li siegue comandat
Davala de segur, e tot es ben
Ordenat e reglat e mai plaçat.
Mai per Caton es ben clar que l'Empèri
Avié pas ren de çò qu'ai pantaiat,
Avié pas ren de çò qu'encara espèri
Coma lo doç retorn d'una sason,
De çò que, coma sabes, presentèri
Dins mon tractat que d'aquela question
Pòrta ma reflexion e mon vejaire,
E fuga non siguèt sa decision
Mai volontat de non se laissar jaire
Ai pès d'un tiranàs de lèi injusta.
Ben sai que lo trobar d'aqueste caire
Te tempèsta e segur te tarabusta :
N'aguèri coma tu l'òdi promier,
Qu'encara au còr me pica un pauc e tusta,
E ton sentir m'es pas ges estrangier,
Tant es verai qu'un temps foguèt lo mieu
E d'autres ja an pensat tot parier...
Se Caton d'espereu talhèt lo fieu
D'aqueu grand ben ais òmes tant preciós,
Aqueu grand ben qu'ais òmes autreja Dieu
Coma present d'un poder amorós,
Se Caton, disi, ansin se comportèt,
Non foguèt còntra Dieu mauvolontós,
Mai granda coeréncia demostrèt,
Perqué l'Impèri aurié degut portar
La Justícia divina mai donèt
La negra tirania e lo plorar
Dei pòbles sotamés ansin tenguts
À dolent avenir sensa esperar :
E per aquélei jorns à mòrt mouguts,
À l'infèrn non foguèt damnat Caton,
Qu'aquélei jorns non foguèron perduts
Mai per virtut ofèrts en donacion
Per n'esperar aquela gràcia immensa
Que dona sauvament e redempcion ».
D'aquela parladura fòrta e densa
N'aguèri ieu lo plen contentament,
E me levèt un pauc de la crenhença
Qu’aviéu sentit au còr just au moment
De laissar leis orrors dau monde escur.
Tot me fasié mestier l'entendiment
Per contunhar : d'aquò n'èri segur
Per çò qu'aviéu legit dau Florentin,
E mai se m'èra encara tras que dur
Poder pensar qu'auriéu avant matin
Poscut parlar amb un tau personatge.
Ò, fasiéu pas lo fièr ! Non, mai, enfin,
N'en pareissié pas ren sus mon caratge.