LO GRAND VIATGE
(Cants XI-XX)

 
 
 

CANT XI

Traverseriam fins à nos retrobar
Tot à costat d'una fònt bolhadissa 
Qu'anava en grand tumulte à reversar
Dins un valat que pas jamai à Niça
Palhon encolerit foguèt parier.
Tèni per cèrt que minga charradissa
Debanarié lei mots que fan mestier
Per dire la color de l'aiga escura
Ni l'estranja impression que n'en venié :
Ara que plan planin en ieu madura
Lo dire per contar aqueu grand viatge,
De tau recòrd la sovenéncia es dura
E fan lei mots un crudeu romavatge
Entre la brofonié que fa morir
E lo plaser gaubiós que vèn arratge
À cu pòu metre en vèrs son sovenir.
Per un camin estòrt que desbauçava,
Davaleriam ont anava finir
L'aiga dins la palud monte banhava
Una chorma fangosa enviperida :
Aquí cadun son vesin molestava,
Deversant tota l'ira que la vida
Dins son còr avié mes e lo tenié
Encara après l'ultima despartida.
Chascun sus l'autre à còups de pès batié,
À còups de pitre, à violéntei testadas,
E cadun son parier tant fòrt mordié
Que flotàvon pertot de mans trencadas,
De tròç de pèu pudents e sanguinós,
D'uèlhs arrancats, d'aurelhas destacadas,
Tot aquò forra-borra en un fangós
E dolent gafolhum onte mostrava
L'umana gent un latz ben rascassós.
Veguèri lo pautàs que gorgolhava,
E repensèri ai mots que lo Latin
Au Florentin avié dich quand gaidava
Cu se mordié, bocin après bocin,
Laissant l'ira soleta s'exprimir.
Diguèri ieu : "Denant de far camin
E luènh d'Estix per totjorn s'en partir,
M'agradarié se posquèssi pausar
Quàuquei questions à cu vesi sofrir
E mai à cu d'en sota es à mandar
Lo feble boliment de sa preséncia ".
Aquí Dante prenguèt à sospirar...
E pièi me respondèt : "Es l"indoléncia
Que sota la susfàcia a condamnat
Lei gus que s'en esconde l'aparéncia,
E d'aqueu brut gargolh tot enfangat
De bada cercariés de faire entendre
Ton charrar tant sié pauc : quau es irat
E non sachèt jamai donar ni prendre
Mai que son ira, e quau tant flac e mòu
Totjorn foguèt, que son còr es de cendre
Sensa aver coneissut ni gaug ni dòu ;
Degun aicí respònsa te farié
Perqué son contrapàs solet lei mòu,
Tant coma vius son pecat lei tenié ".
Mai ieu, qu'èri de saupre afamegat,
Au Florentin diguèri que m'aurié
Una conversacion fòrça agradat
Amé quauqu'un d'entre aquélei pecaires.
Dante esitèt, un pauc embarrassat,
Sosprés davant meis uèlhs interrogaires,
Pièi reprenguèt : " De mai de coneissença
Tei sens son assedats e demandaires,
Mai la matèria es tant fòrta e tant densa
Que dins aqueste viatge avèm de vèire
Que fau chausida amé la clarvesença
Que me donèt nòstre grand Decidèire,
E te mòstri pas tot, mai solament
Lo necessari ; après, me deves crèire
E te fisar de ieu : l'Omnipotent
Ansin nos l'ordenèt en me mandant
À te faire camin per un moment.
Mai te dirai pasmens, à tu que tant
Siés de saupre envejós e desirós,
Qu'aicí se van e mordent e picant
D'úneis enqueredors ben tròup irós
Que jutgèron sovent à son plaser
En confondent errats e malurós
Cremats ensèms sus lo meme lenhier,
Sensa clartat de justícia divina ".
Ansin parlant, mon mèstre drechurier
Me regarda, sorritz, pièi s'encamina,
E ieu li vau darrier sensa tardar.
La plaça per passar èra pichina,
Degueriam tot lo temps s'assegurar
De ben tenir lei pès monte lo sòu
Èra mai sec, sensa jamai laissar
Dau regard lo mitan betós e mòu,
E vireriam à l'entorn deis irós
En seguissent lo malaisat dralhòu
Que portava mei pas un pauc crentós
En direccion d'una torre quilhada
Darrier l'orror d'aquel endrech fangós.
La torre, en son sobran, semblèt tocada
Per doás pichòtei flamas que venguèron
À se pausar dins la nuèch enfoscada,
E nòstreis uèlhs sus aquò s'atardèron :
Respondeguèt un autre fuèc, sinhau
Vengut de luènh, e lei tenèbras qu'èron
À revestir lo reiaume dau Mau
Semblèron per un temps au ceu marin
Quand pàrton lei fusadas de la nau
En perdicion sus la mar qu'es en trin
Plan plan de roïnar son esperança.
Non me faguèt mestier lo saber fin
D'aqueu que me guidava : assegurança
Aviéu dins ma memòria, e ja sabié
Mon esperit sensa minga dobtança
L'identitat d'aqueu que s'en venié
Sus l'onda negra en nòstra direccion.
Espessa èra la nebla, e se vesié
Pas grand causa en detalh, mai dau resson
Qu'en tèsta aviéu per aver tant legit
E relegit la Divina Cançon
Dau Florentin, aguèri leu capit
Que lo temps d'esperar èra cortet.
E d'un regard qu'èra un pauc mai ardit
Cerquèri ieu Flegiàs que tot solet
Sus sa barca devié nos arribar
Per nos portar mai luènh dins lo secret
D'aquel endrech qu'èri fièr de caucar
En meme temps, bessai, qu'un pauc crentós
De plus poder partir e de restar
Pres per totjorn dins lo gorg infernós.


 
 
SOBRAN DE LA PAGINA BIOGRAFIA PER LEGIR
TABLEU GENERAU DEI LIBRES ACUÈLH GRAND VIATGE DIVÈRS
PAGINA D'ACUÈLH   QUESTIONS DE LENGA