LO GRAND VIATGE
(Cants I-X)

 
 
 
Illustracion originala de Joan-Glaudi BABOIS per la cubèrta dau Volume 1

 

CANT III

La jornada passèt, entre esperança
E crenta de la nuèch : semblavi pron
À l'enfanton qu'a lei paurs de l'enfança
E dau desconegut mai saup lo nom
Dei flors qu'espèron ja sus lo camin
Monte la vida escriurà son molon
De fachs e de desfachas, plan planin.
E pièi, tre que lo sera s'en tornèt,
Veguèri mai lusir lo ceu ansin
Coma la nuèch d'avant, e revenguèt
Lo chivalier cubèrt d'aur e de lutz.
Desforrelèt l'espasa, e n'en talhèt
Dins l'aire doç de la nuèch un pertús,
E me venguèt cercar per tau passatge.
Que lo trobar non me siegue tròup clus !
Que pòsqui recampar dins un image
Ò dins lo biais de dire la beutat
Que ma memòria garda en eretatge !
D’un còup solet, foguèri transportat
Vèrs lo sobran d'una nuèch amaisada.
Monte foguèri en seguida menat ?
N'en sachèri pas ren, mai la contrada
Que posquèri agachar quand, au sortir
D’una iniciala paur desalenada,
Mon regard se posquèt entredurbir,
La contrada pasmens avié parença
De la vesion qu'aviéu poscut legir
Au Paradís dau Mèstre de Florença.
Veguèri se formar davant de ieu
Tres cieucles fachs de mema contenença,
De tres colors, e dos, coma pareu
D'arcs-de-seda l'un l'autre s'esclairàvon,
D'aqueu temps que lo tèrç, pas orfaneu
Mai enfant dei promiers que dardejàvon,
Semblava prendre ais autres sa clartat.
Meis uèlhs, embarlugats, parpelejàvon,
E lo gaidar venguèt tant malaisat
Qu'entre lei mans me prenguèri la tèsta,
Mantenent mon regard ben assostat.
Èri à fugir la tant granda batèsta,
Coma sota lei còups lo pugilista
Que plega en un combat que non s'arrèsta,
Quand, sensa que ren, ren de ma vista
Ni de l'ausir, ni mai de mon flairar,
M'en posquèsse donar la mendra pista,
Sus l'espatla venguèt à me picar
Una man, gancilhant mon còr sosprés.
En me metent ben mai à tremolar,
Dins un canton me foguèri leu mes,
Coma fa la rateta se lo cat
Menaça de gafar la preda qu'es
Segura de l'eissida dau combat.
Per fin de descurbir s'aquela man
Que m'avié tot ansin espaventat
Èra d'un mieu amic ò d'un rufian,
Tornèri bravejar de la vesion
Non lo lume tant fòrt e sobeiran
Que me fasié dolent d'esitacion,
Mai l'èstre misteriós qu'avié picat
E fach créisser ben mai mon emocion.
Veguèri en me virant, amantelat
Dins un vèstit pron nòble e plen d'amplessa, 
Un òme drech que se tenié tancat
Amé dins l'uèlh lo fuèc de la grandessa.
E son regard, pausat sus mon visatge,
Èra lusent d'una granda franquessa,
E tant prefond que n'en venié sauvatge.
E m'en venguèt un gaug meravilhós
Monte l'espèr d'un retorn dau coratge
Se faguèt leu umil e vergonhós
Quora tot à-n-un còup, reconeguèri
Quau èra aqueu regard tant calorós :
" O sommo Fiorentino ', entamenèri,
Cap clinat, uèlhs baissats, de genolhons ;
" Dimmi, sei proprio tu, Dante Alighieri ? ",
À que eu respondèt : "Leis aucelons
Que me portèron despièi ta Provença
L’èime dei trobadors e sei cançons
Me faguèron cantaire, e per Florença
Tot lo melhor donèri de ma vida :
Per guisardon n'aguèri penitença...
Escondes pas ta parlada florida
Qu'à Ribairac sonava amé l'Arnaud,
Que dau trobar faguèt fina espelida !
Ansin coma à Lerins Raimon Feraud,
Ansin coma faguèt aqueu Bertrand
Que tenguèt Autafòrt, ò ben Mistrau
Que portèt son parlar fins au sobran,
Parla ta lenga, e nos podrèm entendre
Facilament, qu'es mon parlar roman
Parier coma lo tieu, e de comprendre
Ton òc ò lo francés amé mon sì
Non es esfòrç que non pòsqui entreprendre :
Lei tres parlars son ren qu'un, e vaquí
Perqué nòstra sapiéncia tant fadeja
S'es d'un solet ". Pièi diguèt : "Siam aicí
Monte l'Amor s'ajonhe e se parteja ;
Quand se divisa, creisse e multiplica,
Jamai un arc leis àutrei dos ombreja,
Mai un arc dins leis autres s'enradica,
À s'ajustar un se mete amé dos,
E cada lutz es tres mai es unica ".
Faguèri aqueu qu'es de comprendre urós,
Tant son explicacion me semblèt clara.
Mai Dante alora reprenguèt la votz :
" Tu qu’as legit e relegit encara
Vèrs après vèrs tota ma Comedia,
Amé ieu caminant per cada rara
Vèrs l’Auta coneisséncia en companhia
De mon mèstre latin e de l’estèla
Que metèt en mon còr tant d’alegria
E çò qu’avié sota cada parpèla
De Fin’Amor, te fa pas tant mestier
Revisitar mé ieu cada parcèla,
Lo mendre ponch ni lo particulier,
Car coneisses ja ben cada tempèsta
E cada espèr e cada gaug parier
Que mon escrich te lei metèt en tèsta.
Pasmens lei libres non sufísson,
E l’esperit s’enfanga e  s’enforèsta
Quora leis uèlhs que tròup sovent legísson
An demembrat que son fachs per gaidar
Leis urós coma aquélei que sofrísson.
Te menarai e te farai calar
D’aqueste luèc qu’es aut per un passatge
Que nos portarà leu à nos trobar
Dins un endrech que jamai tant sauvatge
À ton regard non foguèt sotamés,
Siguèsse veritat ò simple image.
Aquí, darrier de tu, ont es espés
Aqueu boisson que leis arcs fan lusent,
Au lume embarlugant, sariés sosprés
Se te guidèsse aquel engan ardent,
Perqué sariés sus lo còup emportat
Dins un luèc de dolor e de torment :
Se lo camin es lòng e malaisat
Per s’enauçar dau Reiaume dau Mau
Fins au monde dau Ben encoronat,
Passar dins l’autre sens, d’aut en avau,
Se fa d’un batre d’uèlh, e la calada
Que se pòu far vèrs lo marrit ostau
A gost de dòu e mai de mauparada.
Ieu te farai calar, mai sensa dam,
Que m’es donat d’anar d’una contrada
À l’autra sensa ren de minga afan
Amé la nòbla e plasenta mission
De te traçar la rota au beu mitan
De mila penas fins à far meisson
D’aqueu Gaug celestiau qu’es veritat "
E ieu, que m’èri estat en comunion
Amé lo doç prepaus fèrm e pausat,
Anèri, silenciós, vèrs lo passatge
Que Dante me mostrèt, rassegurat
Que me podiéu sentir per tau lengatge,
Mai encara esitant e pron crentós
De cabussar dins l’ubagós estatge
Onte pesant es l’aire e tenebrós.
 


 
 
SOBRAN DE LA PAGINA BIOGRAFIA PER LEGIR
TABLEU GENERAU DEI LIBRES ACUÈLH GRAND VIATGE DIVÈRS
PAGINA D'ACUÈLH   QUESTIONS DE LENGA