ENTAMENADA
Aquélei tèxtes son estats escrichs à l’origina per una cronica dins lo Bulletin mesadier dau Sindicat Occitan de l’Educacion. Son tambèn estats publicats en partida dins d’únei revistas, coma LA BELUGA (revista dau Centre Culturau Occitan – País Niçard), LO GAI SABER, ÒC.
Mei cronicas an jamai agut per tòca de portar la Veritat unica e sobeirana sobre lei questions evocadas, mai solament de metre lo det sobre de causas possiblas dins lo vèstit grafic de la lenga nòstra e, sobretot, de denonciar d’àutrei causas presentadas coma de veritats scientificas qu’en realitat son basta la pròva de l’ignorància d’aquélei que lei méton en avant.
De recomandacions, òc, se volètz. Per faire un pauc pensar sus la realitat de la lenga e sei necessitats. Mai pas jamai d’obligacion, de règla, de lèi. Solament la reflexion d’un que sa formacion e sa vida l’an menat à emplegar, à legir, à ausir, à manejar mai d’una lenga e mai d’un dialècte, de l’italian à l’espanhòu en passant per l’occitan e lo piemontés.
Enfin, fau dire que lei cronicas son aquí leugierament modificadas, sovent corregidas ò precisadas après de reaccions à sa promiera publicacion.
Edicion IEO-IDECO, per lo Sector de Lengüistica de l'Institut d'Estudis Occitans.
|
CRONICA N° 3
: CÀNTAN Ò CÀNTON ? AVÍAN Ò AVÍON ? AVIÁN Ò AVIÉN ? –ÈSSI Ò –ESSI ? Càntan ò cànton ? Quina es la forma referenciala ? Tras que sovent, la respònsa es : càntan, perqué lei gramaticas de la lenga medievala (coma J. ANGLADA) dónon cantan coma forma promiera e canton coma varianta. Lo problema es que s’anam cercar dins lei tèxtes trobam generalament canto(n), de còups que i a cantunt, mai rarament cantan… Es doncas la forma cànton qu’es classica e que devèm retenir coma forma de referéncia !… Un problema parier se retròba per la seisena persona de l’imperfach : dins lei tèxtes dei trobadors, la forma mai frequenta es avio(n), dizio(n), pas avian, dizian. Se pòu doncas conservar en niçard, sensa esitacion, avíon, diíon. Pièi, à costat de avio(n), dizio(n), se pòdon trobar de formas coma avien, solien(t) : lo provençau a pas de se vergonhar s’escriu avién, volién (e aviéu, aviés, avié, per coeréncia). Per l’imperfach dau subjontiu, s’es sovent legit que lei formas referencialas avién un [è] (dubèrt) e que lo [e] (barrat) d’únei dialèctes coma lo niçard èra una evolucion fòra nòrma. Mai lei tèxtes dei trobadors fan rimar lo subjontiu en –ES ambé de mots coma cortés, pris, conquis: an doncas forçadament en [e] barrat. Doncas, lei formas referencialas son que ieu cantessi, que tu cantesses, qu’eu cantesse, qu’élei cantésson. |
| REFLEXIONS SOBRE LA LENGA (AUBA NOVÈLA )
Aquí
son represas en partida lei cronicas editadas per l'IEO-IDECO, e son
ajustadas lei reflexions naissudas à mesura de l'elaboracion dau DICCIONARI segond lo parlar niçard. Es au format PDF, regulierament mes à jorn.  | |