Partit explorar lo reiaume de mon paire, d’un jorn à l’autre mivau aluenhant de la ciutat, e li nòvas que m’arríbon si fantotjorn mai rari. 

     Ai començat lo viatge qu’avii gaire mai de trenta ans, e mai devuèch ans son passats, exactament vuèch ans, sièis mes e quinze jorns  (1)d’un camin sensa paua. Cresii, à la partença, qu’en quauquisetmanas aurii rajonch la frontiera dau reiaume, e au contrari ai contunhatà rescontrar totjorn de novèli gents, de noveus país,e dapertot d’òmes que parlàvon pròpi la mieu lenga,que diíon qu’èron lu mieus subjècts. 

     De còups que li a, pensi que la mieu bóissola es vengudafoala e que, en cresent d’anar de l’avant vèrs lo miègjorn, nautres en realitat avèm bessai virat sensa jamai aumentar la distança que nen separa de la capitala  (2).Aquò porria explicar perqué siam pas arribats à l’ultimafrontiera. 

    Mai que sovent mi tormenta lo dubi qu’aquela frontiera existe pas, quelo reiaume s’estende sensa minga limita e que, per tant que poasqui avançar,porrai pas jamai arribar à la fin. 

     Mi metèri en viatge qu’avii ja mai de trenta ans, bessai tròup tardi ; lu mieus amics, e meme la mieu familha, si fotíon dau mieu projèct que li semblava la perda inutila dei annadas milhori dela vida. En realitat, gaire dei mieus fedels foguèron d’acòrdi per partir. 

    Ben que siguessi tèsta en l’ària - ben mai que cen que siéuaüra! - mi preocupèri de comunicar, pendent lo viatge, m’aqueluque mi son cars, e dins lu cavaliers de l’escòrta chausissèrilu sèt milhors, que mi siervésson de messatgiers. 

     Cresii, inconscient, que n’aver sèt foguesse pròpi una exageracion.M’au debanar dau temps m’enavisèri au contrari qu’èron ridiculamentgaire; e aquò ben que degun d’elu sigue jamai tombat malaut, quedegun d’elu sigue jamai tombat sobre de bandits, que degun d’elu auguejamai escagassat lo sieu cavau. Tot-ai-sèt m’an servit m’una tenacitate una devocion que dificilament li porrii jamai recompensar... 

     Per lu destriar facilament, li impauèri de noms m’ai inicialas alfabeticamentprogressivi: Alexandre, Bertomieu, Cais, Domènegue, Ectòr,Frederic, Gregòri. 

     Pas acostumat à l’aluenhament de la mieu maion, li mandèri lo promier, Alexandre, tant leu que lo sera dau segond jorn de viatge,quora aviavam ja percorrut quauqua ren coma vutanta legas. Lo sera d’après, per m’assegurar la continuitat dei comunicacions, mandèri lo segond,pi lo tèrç, lo quart, un après l’autre, fins au vuechensera de viatge, que partèt Gregòri. Lo promier èrapas’ncara revengut. Nen rajonhèt lo desen sera  (3),qu’eravam à installar lo camp per la nuèch, dins una vaudesabitada. Alexandre m’ensenhèt que la sieu vitessa èraestada mendre que cen qu’avii previst: m’èri pensat que, cavaucantsolet, en sèla sus un excellent destrier, posquesse percórrer,dins lo meme temps, una distança dobla de la noastra; en realitat,avia poscut solament un còup e mièg ; en una jornada, dautemps que nautres avançavam de quaranta legas, eu n’en devorava sessanta, ma pas de mai  (4). 

     Foguèt parier per lu autres. Bertomieu, partit per la ciutat autèrç sera dau viatge, nen rajonhèt au quinzen; Cais,partit au quart, foguèt de retorn solament lo vinten. Vito vitoconstatèri que bastava multiplicar per cinc lu jorns fins aquíemplegats  per saupre quora lo messatgier nos auria rechapats. (5)

     En s’aluenhant totjorn de mai de la capitala, l’itinerari dei messatgierssi faía cada còup mai lòng. Après cinquantajorns de camin, l’intervalle entre un arribada e l’autra dei messatgierscomençava à s’espaçar sensiblament; alora qu’avantm’en veíi arribar au camp un cada cinc jorns  (6),aquel intervalle venguèt de vint-e-cinc  (7);la votz de la mieu ciutat devenia ensin totjorn mai debla; de setmanas entieri passàvon sensa qu’auguessi minga nòva. 

     Quora foguèron passats sièis mes - aviavam ja despassat limontanhas de Fasan -, l’intervalle entre una arribada e l’autra dei messatgiers aumentèt fins à quatre mes  (8).Mi portàvon aüra de nòvas luenchenqui; li envelòpas m’arribàvon reguinhadi, de còups mé de tacas d’umiditat per li nuèchs passadi foara da cu li mi portava. 

     Avanceriam encara. En van cercavi de mi convíncer que li neblasque mi passàvon sobre èron parieri à-n-aqueli de lamieu enfança, que lo ciel de la ciutat luenchenca èra pasdiferent de la copòla d’azur qu’avii sobre de ieu, que l’ària èra la mema, parier lo buf dau vent, identiqui li votz dei passerons. Li neblas, lo ciel, l’ària, lu vents, lu passerons, avíon per ieu, en realitat, una aparença novèla e diferenta; eieu mi sentii estrangier. 

     En avant! En avant! De vagabonds rescontrats per li planuras mi diíon que li frontieras èron pas luènh. Ieu incitavi lu mieus òmes à non si pauar, amurcii lu accents descoratjats que si formàvon sus li sieu labras. Èron ja passats quatre ans  (9)despí la mieu partença; que lònga fatiga! La capitala,la mieu maion, mon paire, s’èron fachs tant estranjament aluenhats,esquasi non li cresii. Ben vint mes de silenci  (10)e de solituda s’escorríon aüra entre li aparicions successividei messatgiers. Mi portàvon d’estrangi letras enjaunidi dau temps,que dintre li trovavi de noms denembrats, de biais de dire que li èripas acostumat, de sentiments qu’arribavi pas à capir. L’endemande matin, après una soleta nuèch de repaus, mentre nautressi remetiavam en camin, lo messatgier partia dins la direccion contrària,en portant à la ciutat li letras que li avii alestidi despíun brave moment. 

     Ma vuèch ans e mièg  (11)son passats. Esto sera manjavi solet sota la mieu tenda quora es entratDomènegue, qu’arribava encara à sorrire ben que la fatigal’emportesse. Despí esquasi sèt ans l’avii plus vist  (12).Per tot aqueu periòde tant lòng, eu non avia fach que córrer,au travèrs dei prats, dei boascs e dei desèrts, cambiantcu saup quant de fes de cavau, per mi portar aqueu sac d’envelòpas que fins aüra ai pas augut envuèia de lo durbir. Eu es ja anat durmir e tornerà partir pròpi deman à l’auba. 

     Tornerà partir per lo darrier còup. Sus lo quasernet ai carculat que, se tot anerà ben, ieu contunhant lo camin coma ai fach finsaüra e eu lo sieu, porrai revèire Domènegue solamentd’aquí trenta-quatre ans  (13).Ieu alora n’aurai setanta-doi. Ma comenci à mi sentir las e es probableque la moart mi cuelherà avant. Ensin, lo porrai pas jamai revèire. 

     D’aquí trenta-quatre ans (bessai avant, totplen avant), Domènegue descuerberà sensa que lo s’aspère lu fuècs dau mieucampament e si demanderà coma diau d’aqueu temps aurai fach tantgaire de camin. Coma esto sera, lo boan messatgier entrerà dins la mieu tenda m’ai letras enjaunidi per lo temps, cargadi de nòvas absurdi d’un temps ja ensebelit; ma s’arresterà sus lo soal, enmi veent immobile estendut sus lo mieu lièch de moart, doi soldatsà costat m’ai tòrchas. 

     E pura vai, Domènegue, e non mi dire que siéu crudeu! Poarta lo mieu darrier salut à la ciutat dont sieu naissut. Tu siés lo ligam sobrevivent emb’au monde qu’un temps foguèt finda lo mieu.Lu messatges mai recents m’an fach saupre que totplen de cauas an cambiat,que mon paire es moart, que la Corona es passada à mon fraire lomàger, que mi considèron perdut, qu’an bastit d’auts palaisde pèira dont avant èron lu rores que li anavi sota, abitualament,per jugar. M’aquò, es totjorn la mieu vièlha pàtria. 

     Tu siés lo darrier ligam ensèms m’elu, Domènegue. Lo quint messatgier, Ectòr, que mi rajonherà, se Dieu vòu, d’aquí un an e vuèch mes  (14),non porrà repartir, perqué auria plus lo temps de tornar  (15).Après tu, lo silenci, ò Domènegue, levat que finalamentnon tròvi aqueli limitas tant sospiradi. Ma au mai vau de l’avant,au mai mi convenci que li a pas de frontiera. 

     Exista pas, pensi, una frontiera, au manco dins lo sens que siam abituats à pensar. Li a pas de muralhas de separacion, pas de vaus per partejar, pas de montanhas per t’empachar lo camin. Mai que segur, passerai la limitasensa manco m’en avisar, e contunherai d’anar de l’avant, sensa saupre. 

     Per aquò entendi que Ectòr e lu autres messatgiers après d’eu, quora m’auràn rejonch encara un còup, repílhon pas plus la rota de la capitala ma pàrton davant à mi precedir, à fin que poasqui saupre per avança cen que m’aspèra. (16)